Celem Żywego Różańca jest wspieranie modlitwą, ofiarą duchową i materialną działań misyjnych Kościoła. Jest on realizowany przede wszystkim przez codzienną modlitwę różańcową w intencjach polecanych przez papieża dla Apostolstwa Modlitwy.
Początki Różańca Świętego wiążą się z założeniem przez Paulinę Jaricot (1799-1862) w Lyonie, w roku 1826, Stowarzyszenia Żywego Różańca. Paulinia Jaricot pragnęła uczynić różaniec modlitwą wszystkich. Uznała, że każdy człowiek może znaleźć w ciągu dnia kilka minut, aby odmówić dziesiątek różańca, czyli jedną tajemnicę. Zaczęła, zatem organizować piętnastoosobowe grupy, nazwane później „żywymi różami”. Każda z osób tworzących piętnastkę zobowiązywała się do odmawiania jednej tajemnicy, czyli wszyscy razem odmawiają codziennie cały różaniec. Dziełu Pauliny Jaricot udzieliło poparcia wielu biskupów. Żywy Różaniec w krótkim czasie rozprzestrzenił się w całej Francji, a następnie na świecie. Do Polski Żywy Różaniec dotarł jeszcze w XIX w. Obecnie istnieje niemal w każdej parafii.
Wspólnota Żywego Różańca składa się z poszczególnych róż, które tworzy 20 osób – każda z tych osób odmawia codziennie jedną tajemnicę różańca świętego. W ten sposób odmówiony zostaje, przez wszystkich członków danej róży, cały różaniec. Raz w miesiącu, zwykle w pierwszą sobotę miesiąca, członkowie Żywego Różańca dokonują zmiany tajemnic różańcowych.
Na czele każdej róży stoi zelator lub zelatorka, który(a): czuwa nad pełnym składem osobowym róży, koordynuje comiesięczną wymianę tajemnic, utrzymuje stałą łączność między kapłanem odpowiedzialnym za Żywy Różaniec a różą i między różami, zbiera składki na: mszę świętą, dzieła charytatywne, misje i inne cele.
Nad całą parafialną wspólnotą Żywego Różańca czuwa opiekun, którym zwykle jest ksiądz proboszcz lub wyznaczony przez niego kapłan.
Członkowie Wspólnoty Żywego Różańca
Do Żywego Różańca może należeć każdy ochrzczony, który tego prawa nie został pozbawiony przez prawo kościelne. Przystąpienie do Wspólnoty następuje przez wyrażenie swej decyzji wobec zelatora/zelatorki lub proboszcza. Przynależność do Żywego Różańca nie wyklucza przynależności do innych stowarzyszeń i ruchów o charakterze modlitewnym, formacyjnym czy apostolskim.
Obowiązkiem każdego członka wspólnoty Żywego Różańca jest:
- codzienne rozważanie jednej wyznaczonej tajemnicy różańca świętego,
- udział w comiesięcznym spotkaniu formacyjnym połączonym ze zmianą tajemnic,
- uczestnictwo w życiu sakramentalnym Kościoła,
- rozszerzanie czci Najświętszej Maryi Panny przykładem życia i działalnością apostolską,
- odważne stawanie w obronie wiary,
- udział w pogrzebie członka Żywego Różańca należącego do tej samej róży.
Z przynależnością do wspólnoty Żywego Różańca związany jest przywilej zyskiwania odpustu zupełnego aż 8 dni w ciągu roku tj. w:
- święto Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej – 2 II),
- uroczystość Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny (25 III),
- uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego,
- uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 VIII), wspomnienie Najświętszej Maryi Panny Różańcowej (7 X),
- uroczystość Niepokalanego Poczęcia Maryi (8 XII),
- uroczystość święto Narodzenia Pańskiego (25 XII).
Odpust ten można zyskać pod zwykłymi warunkami. Ponadto każdy z członków Żywego Różańca uczestniczy w dobrach duchowych Zakonu Kaznodziejskiego oraz uczestniczy w obietnicach Najświętszej Maryi Panny dotyczących tych, którzy odmawiają różaniec. Wszystkich członków róży dotyczy taka sama zasługa jakby odmówili cały różaniec.
Nie odmówienie tajemnicy nie oznacza grzechu, a utratę zasługi. Wszyscy członkowie Żywego Różańca są otoczeni modlitwą pozostałych członków Żywego Różańca, tak za życia, jak i po śmierci.